- مقدمه
سفته الکترونیک، یک ابزار مالی دیجیتال است که به عنوان جایگزینی برای سفتههای سنتی کاغذی به کار میرود. این ابزار از تکنولوژیهای دیجیتال برای اعتبارسنجی، امضا و مبادله استفاده میکند و نقش مهمی در تسهیل تراکنشهای مالی در دنیای امروز دارد.
- اسناد تجاری
در ابتدا لازم است به مفهوم اسناد تجاری بپردازیم. در قانون تجارت، اسناد تجاری در دو مفهوم عام و خاص به کار برده میشوند. سند تجاری در مفهوم عام شامل هر نوع سند تجاری اعم از اوراق سهامی، چک و … میشود و در معنای خاص اسنادی است که معرف کارکرد اصلی خود هستند به عبارتی اسنادی بوده که جانشین پول نقد در معاملات می گردند و یک حق دینی را نشان میدهند. چک، سفته و برات اسناد تجاری در معنای خاص آن هستند.
- سفته الکترونیک
در ماده ی 307 قانون تجارت بیان شده که فته طلب ( یا همان سفته) سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد میکند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید.
سفته الکترونیک به معنای سندی است که در آن شخص صادرکننده (مقترض) متعهد میشود که مبلغ معینی را به شخص دیگر (دریافتکننده یا طلبکار) در تاریخ مشخصی پرداخت کند. این سند مشابه به سفته کاغذی است، با این تفاوت که بهصورت دیجیتال ایجاد، امضا و مبادله میشود. اساسنامههای حقوقی برای پذیرش این نوع سند معمولاً در سطح ملی و بینالمللی گنجانده شدهاند و از آن برای تسهیل تراکنشهای تجاری و مالی استفاده میشود.
- ویژگی های سفته الکترونیک
سفتههای الکترونیک دارای ویژگیهای خاصی هستند که آنها را از سفتههای سنتی متمایز میکند:
- امنیت بالا: با استفاده از تکنولوژیهای رمزنگاری، امنیت این اسناد بسیار بالا است. علاوه بر این، از امضاهای دیجیتال برای تایید اصالت سند استفاده میشود.
- سرعت و کارایی: فرآیند صدور و انتقال سفته الکترونیک سریعتر و کارآمدتر از سفتههای کاغذی است. همچنین، فرآیند ثبت و پیگیری آنها نیز بسیار سادهتر است.
- قابلیت پیگیری و ذخیرهسازی: تراکنشها و تاریخچهها به راحتی قابل پیگیری و ذخیرهسازی هستند. این ویژگی برای سازمانها و افرادی که نیاز به مستندسازی دقیق دارند، بسیار مهم است.
- سهولت در تبادل: انتقال سفته الکترونیک از طریق پلتفرمهای آنلاین، ایمیل یا دیگر کانالهای دیجیتال میسر است و نیازی به تحویل فیزیکی ندارد.
- کاهش هزینهها: نیاز به چاپ، ارسال و نگهداری نسخههای فیزیکی وجود ندارد. این امر به کاهش هزینهها و زمان مورد نیاز برای انجام تراکنشها کمک میکند.
- کاهش تقلب و سوءاستفاده: سیستمهای امضای دیجیتال و مکانیزمهای احراز هویت کمک میکنند که احتمال تقلب و جعل اسناد به حداقل برسد. این سفته ها با یک شناسه ی یکتا قابل شناسایی هستند که مورد تایید بانک ها است و ریسک جعلی بودن در صورت تهیه ی سفته از منابع غیر رسمی وجود ندارد.
- مدارک لازم برای سفته الکترونیکی
این مدارک و اطلاعات شامل کد ملی، شماره موبایل، شماره حساب و مبلغ آن است. با ارائه ی این مشخصات و پرداخت هزینه ی آن، سفته صادر خواهد شد. در حال حاضر، با الکترونیکی شدن سفته، تنها کافی است فایل PDF سفته الکترونیکی را به همراه کد ملی و شناسه معتبر خزانهداری کل کشور به شخص گیرنده ارائه نمایید. لازم به ذکر است که در صورت گم شدن فایل PDF یا شماره شناسه سفته، امکان پیگیری سفته شما از طریق کد ملیتان همچنان وجود دارد.
- نکات مهم
- لازم است سیم کارت درخواست دهنده با کد ملی اش تطابق داشته باشد. دلیل این اقدام به افزایش ضریب ایمنی مربوط میشود تا از سوءاستفاده افراد با استفاده از مدارک هویتی دیگر در تهیه چنین اسنادی جلوگیری به عمل آید و احتمال وقوع کلاهبرداری به حداقل ممکن کاهش یابد.
- لازم است در بانک مورد نظر، حساب داشته باشید. در صورت نداشتن حساب از شما خواهند خواست حساب افتتاح کنید تا مجوز دادن خدمات به شما را پیدا کنند.
- در هر دستگاه، به ویژه گوشیهای همراه، تنها یک بار میتوان امضای دیجیتال مربوط به سامانه سفته الکترونیکی را ذخیره نمود. در صورت انجام این عمل به طور مکرر، ممکن است سیستم شما را به عنوان متجاوز شناسایی کرده و دسترسی به امضای دیجیتال اولیه ذخیرهشده را نیز مسدود نماید. بنابراین، توصیه میشود که از هر گوشی تنها برای یک شخص در زمینه امضای دیجیتال استفاده گردد تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
- در صورت تغییر رمز ورود گوشی یا حذف فایل مربوط به امضای دیجیتال که در دستگاه شما ذخیره شده است، در واقع امضای دیجیتال غیر فعال خواهد شد. در صورت بروز این مشکل، لازم است به سامانه مربوطه مراجعه نموده و با وارد کردن اطلاعات هویتی خود، مجدداً اقدام به فعالسازی آن نمایید.
- نتیجه گیری
سفته الکترونیک بهعنوان یک واکنش به نیازهای ناشی از تحول دیجیتالی دنیای مالی و تجاری شکل گرفته است. این ابزار بهدلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، از جمله سرعت، امنیت، کاهش هزینهها و کارایی بالا، به یک گزینه جذاب و کاربردی برای کسانی که در حوزههای تجاری و مالی فعالیت میکنند، تبدیل شده است.